Gökkuşağının altından geçerken...

Gökkuşağının altından geçerken...

27 Haziran 2010 Pazar

BAYAT SÖZLÜK MÜ GRAND LAROUSSE MU?

BAYAT SÖZLÜK MÜ GRAND LAROUSSE MU?
13:20 27 Haziran 2010

Ece Dorsay
ecedorsay@yahoo.com


Sözlük konusunu tozlanmış raflara kaldırmıştım ki gazetenin dosya konusu olduğunu öğrendiğimde bir kelam etmeliyim diye düşündüm. Sözlük nedir? Aslında sözlük bilgi verme aracıdır. Tozlu sayfalara bakarak bir kelimenin manasını veya o kelime hakkındaki yan bilgileri aldığımız sahiden kutsal bir bilgi kaynağıdır. Kutsaldır çünkü insanlara bilgi verir, yol gösterir.
Modern çağda artık postmodern sözlükler var. Wikipedia bunlardan biri. Sunduğu hizmetle aslında çok büyük bir iş başarıyor ama Türkiye kolu için aynı şeyi henüz söylemek güç. Türk Wikipedia’sı halen isteyenin kulaktan dolma bilgi yazabildiği ve bazı bilgilerin hesapsızca silinebildiği tuhaf bir bölge. Batıdaki Wikipedia ciddiyetine henüz sahip değil. Her şeye rağmen güzel bir oluşum.
Geriye kalan sözlük türü ise en revaçta olan tür. Ben bu türe sözlük değil dedikodu veya magazin veyahut çemkirme bölgesi diyorum kısaca. Sözlük kelimesini lekeliyor çünkü bu tür yerler. İftira ve öfke yuvası yerler. Tamam böyle yerler madem olmalı o zaman ismi sözlük olmasın. Mesela alternatif isimler neler olabilir? Forum olabilir. Tartışma bölgesi olabilir.
Dövüş kulübü olabilir farz-ı mahal ama sözlük olamaz. Ergen yaşta bir çocuğun bu sitelere üye olup sözlük kelimesinin anlamını karıştırdığını düşünsenize. Sözlüğü forumla karıştırması gayet muhtemel. Kısacası artık hiçbir kutsallığı kalmayan ve ironik olma adına kendini anarşist zanneden ama kuru gürültü yapmaktan başka bir işe yaramayanların sanal mekânı oldu ekşi sözlük. Dava açtırabilecek kadar ağır ve fiziksel hakaretlere maruz kalmadım değil, ki orada sanat ve müzik adına kelime okumadım. Tamamen yıkıcı eleştirilere maruz kaldım ki eleştiri demek de yanlış çünkü eleştiri etraflıca yapılan bir incelemedir. Sanatsal kalitesi ve boyutu vardır. Örneğin “gitar sound’u” eleştirilebilir veya sanatçının anlatmak istediğiyle vermek istediği mesaj arasındaki köprü eleştirilebilir farz-ı mahal. Kısacası eleştiri, yapıcıdır, sanatçıyı daha iyi bir yola sevketmek için yapılır. Bizdeki sözlüklerin tek amacı her şeyle makara geçmek, eğlenmek, öfke kusmak, komplekslerin hırsını başarılı adledilenlerden almak. Popüler kültürün bir parçasıyken ve tamamen popüler kültürden beslenirken popüler kültüre tu kaka yapmak sanırım en büyük tezatları.
Bu tür web sitelerin heyecan verici olmaları için, oldukça birikimli insanların yine ironiye başvurarak ama yıkıcı olmadan daha derin yorumlar yazabilmesi gerekiyor kanımca. Çok daha ince noktalardan olayları yakalayabilen, az biraz daha felsefik ve psikolojik hatta sosyolojik değerlendirmelerin yardımıyla, öfkeden arınarak hafif mizahla yazılan cümleler gerekiyor. Ana avrat düz gitmek ve saydırmaktan pek de öteye gitmiyor bu siteler. Aralarda daha zekice yorumlarla da karşılaşıyoruz ama onlar arada kaynıyor. Bu görüş bana özel değil çünkü etrafımdaki çoğu insanın benimle aynı düşünceleri paylaştığına tanık oldum.
Belki heyecan verici olan sözlük çeşitleri daha devrimci olanlar: feminist sözlük, gay sözlük, kadın sözlüğü, rock sözlüğü gibi daha konsepti olan sözlük çeşitleri… Bu tür sözlükler çoğalırsa, çemkirmekten başka bir amacı olmayan sözlükler sakinleşir. Çemkirmek kelimesini Okan Bayülgen’den duydum ve kelimenin tınısı bile zaten uyandırdığı hislerle durumu özetlemeye yetiyor. Aslında sözlüğün reklamını yapan televizyon showman’lerimiz daha muhalif sözlükleri tanıtırsa güzel olur ama bu tür sözlüklerin çoğalması gerekebilir haliyle.
Feminist sözlük, gökkuşağı sözlüğü, rock sözlüğü gibi hedefi olan oluşumlar öneriyorum. Amaçsız bir öfke bir yere varamaz çünkü. Duruşu olan bir oluşum ise çok daha üretken olabilir ve normları yıkabilir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder